TV DÜNYASINDA “ŞOK” GELİŞMELER!

TV DÜNYASINDA “ŞOK” GELİŞMELER! 2 Ekim 2019 - 16:02 | Güncelleme:

UçanKuş’tan çok konuşulacak bir “araştırma” yazısı… Hem seyirci, hem TV dünyası, hem de reklamvereni-reklam ajanslarını çok yakından ilgilendiren bir araştırma… Medya sessiz sedasız kabuk değiştiriyor. Belli ki 2020’ye bambaşka bir medya düzeniyle gireceğiz. İşte şok gelişmeler!..

UçanKuş’un bu “araştırma yazısı” çok konuşulur. (Öncelikle, Turksat’ın resmi verilerinden faydalanılarak hazırlandığını belirtelim)

TV dünyasında ilk olarak sessiz sedasız “ulusal” yayını bırakan, bu yaptıkları değişimi de ilan etmeyen(belki de reklamverenin-reklam ajanslarının öğrenmemesi için, daha ucuz olduğu için) Türkiye’nin en geniş iletişim ağı olan Türksat Uydu’daki SD yayını bırakanları araştırdık.

Öncelikle şunu söyleyelim. Bu araştırma sırasında Power Grubu’nun sessiz sedasız yaklaşık 2 ay önce SD yayını bıraktığını, TV 100 gibi daha yeni olan ve iddialı olduğunu söyleyerek yayın hayatına başlayan bir kanalın SD’den çıkıp, çok zor izlenebilen Mpeg4’e geçtiğini ve hatta hala kablo lisansı dahi almayıp, Turksat Kablo TV Platformu, Turkcell TV, Tivibu v.s’de bile olmadığını, Haber Global gibi haber kanallarından bazılarının da yine pahalı olduğu için her yere ulaşabilinen SD yayını bırakmak zorunda kaldığını öğrenince açıkçası çok şaşırdık.

Genel anlamda devam edelim… SD dediğimiz yayın, Türkiye’nin her tarafındaki uydu alıcılarından kolaylıkla herkesin erişebildiği yayın türü… Aynı zamanda Mpeg 2 de diyebileceğimiz bu yayın türünü bırakıp, çok daha ucuz olan sıkıştırılmış Mpeg 4 yayına geçen TV kanallarının sayısı bir hayli fazla… (Hem de sessiz sedasız)

Peki neden bu kadar geniş erişime sahip bir sistemden çıktılar?.. Çünkü pahalı; Mpeg 4 dediğimiz sistem çok daha ucuz ama erişim problemi çok çok büyük… (Aşağıda Mpeg 4’e geçen kanalların resmi listesini de vereceğiz)

Şöyle ki, Mpeg2 yani SD sistemden çıkıp Mpeg 4-sıkıştırılmış sisteme geçen kanallar maalesef Türkiye’deki geniş erişim imkanını kaybettiler. Bu sisteme geçenlerin umudu, ana kanalların da SD sistemi bırakması ve Turksat’ın yeniden “tarama” yapacağı beklentisiydi.

Kolay anlaşılması için “tarama”yı biraz açalım. Hatırlarsınız 5 sene önce tüm kanalların uydudaki yeni yerleri için genel tarama yapılmış ve evde izlediğimiz kanalların önce hepsi kaybolmuştu. Sonra da uydudan izleyenler için, TV tamircileri milyonlarca eve gitmek zorunda kalmış ve uydu alıcılarında tarama işlemini yapmışlardı. İşte şimdi bu yeni Mpeg 4’e geçen kanalların izlenebilmesi için bu taramanın yeniden yapılması gerekiyor!.. Ancak Ana Kanallar, başta TRT olmak üzere, Türkiye’de esas erişimin SD yayında olduğunu ısrarla vurgulayıp asla SD yayından vazgeçmeyeceklerini Turksat’a ilettiler. (Toplantıları geçen hafta yapıldı)

Üstüne üstlük, toplum içinde de büyük sıkıntı yaşanacağını belirtip, kesinlikle yeniden “tarama” olayına sıcak bakmadıklarını açıkladılar. Bunun üzerine Mpeg 4’e geçen ve yeniden tarama yapılıp geniş kitlelere tekrar hitap etmeyi uman kanallar out’a çıkmış oldu! Çünkü Turksat, ana kanallarla yapılan görüşme sonrasında sözü edilen “tarama”nın ancak Temmuz 2020 sonunda yapılabileceği (yaklaşık bir yıl var) konusunda ana kanallarla mutabakata vardı.

Zaten tarama yapılsa bile SD’den çıkan kanallar için bir büyük sorun daha var. Tarama yapılsa bile TV izleyicileri, aslında yine bu Mpeg 4’e geçen kanalları izleyemeyecekler. Çünkü bu kez de tüm alıcıların Mpeg 4’ü çalıştırabilecek uydu alıcılarını, son model cihazlara çevirmesi gerekiyor. Yani izleyicilerin en az 3’te 2’sinin elindeki uydu alıcısını atıp, yenisini alması gerekiyor, bu kanalları izleyebilmeleri için!.. Bu da bir yıl içinde bile hemen olabilecek bir durum görünmüyor. Tüm hanelerin bu sisteme geçmesi için bir kaç yıl gerekiyor. Ayrıca bu durum ekonomik bakımdan bir Milli servet kaybı olarak da değerlendiriliyor.

Bu arada, eskiden ulusal TV kavramı “karasal” yayını olan yani kılçık anten’le bile alınabilen yayınlar için kullanılırdı. Ancak bu yayın türü şimdi yüzde 1’e indi. Yani bitti!..

En çok büyüyen ise Turksat uydu yayınları oldu. Toplam izlemenin yüzde 75’ini yakalamayı başardılar. Şöyle de ifade edilebilir. Türkiye’deki yaklaşık 15 milyon hane uydu alıcılarıyla TV izliyor ve buradaki en yüksek(herkesin ulaşabildiği) oran SD izlemeye ait… Diğer 3-4 milyon hane ise platformlardan v.s TV yayınlarını takip ediyor.

Şimdi karasalın yok olmasından sonra artık ulusal yayın kavramı Turksat uydusundan, başta-öncelikle SD yayınla tüm hanelere ulaşabilenler ile aynı zamanda platformlarda(D Smart, Digiturk Turksat ve Eutelsat gibi) yer almaları ve de kablo lisansına sahip olmalarıyla birlikte yine bu lisansın verdiği imkanla Kablo TV, Turkcell TV ve Tivibu gibi platformlarda yer almalarıyla şekilleniyor. Ek-ayrı olarak verdikleri HD yayınları da ekmek kadayıfının üstündeki kaymak diye düşünebiliriz.

Peki artık 2019’un sonu gelirken, bu son durumda hangi kanallar ulusal-tam, geniş erişimli kabul edilebilir?.. İşte bu listeye geçmeden önce son olarak SD yayını bırakan ve tabiri caizse oyundan çıkan kanallardan olan Powerturk’ün bizi şaşırttığını başta yazmıştık. Detay verelim… Aslında aynı pozisyondaki Kral TV, çok açık davranıp uydu TV yayınını tamamen kapattığını ve artık Digital’e geçtiğini açıklamıştı. Gerçekten de Digital’de çok başarılı oldular. Çünkü TV’de müzik artık izlenmez olmuştu. Çünkü insanlar artık sıradaki klibi değil, kendi seçtikleri şarkıları dinlemek-izlemek istiyorlardı. Bu da öncelikle youtube v.s mümkündü. Kral TV bu gerçeği erken görüp uydu tarafından çıktı ve digitaldeki yerini aldı. Ve şimdi aslında Power da SD’den çıkarak, uydu üzerinden geniş erişim şansını yitirdi ancak nedense bunu-SD yayını bıraktığını açıklamadı!.. Sadece Power değil tabi… Yayın hayatına yeni başlamış ve iddialı görünmesine rağmen TV 100’ün de oyundan çıkıp Mpeg 4’e geçmesi de şaşırtıcı!.. Aynı zamanda da Haber Global gibi kanallar da SD yayını bırakıp sözünü ettiğimiz ucuz olan Mpeg 4’e geçtiler. Bu kanallar artık gelecek yıl yapılacak taramayı bekleyecek!.. Fakat buradaki soru işareti, bu şekilde kalabalık bir kitleye ulaşmadan bir sene nasıl dayanacaklar?.. “Doğrudan satış”, yani ürün satışı yapanlar erişim sağlayamadığı için bu bir sene, müşteri bulamayacak; ulusal reklam spotu alanlar ise doğal olarak; tarama olup, ayrıca sistem değişene, daha doğrusu ana kanallar SD yayını bırakmaya razı olana kadar çok büyük bir izlenme problemi yaşayacakları için(çünkü oyundan çıkmış oldular) hatır-gönül dışında, bu bir sene reklam alma ihtimalleri çok düşük olacak.

Mpeg 4’e geçip artık sıkıştırılmış bir yayın yapan kanalların resmi listesini de yazının en altında bulabileceksiniz.

Yazının başından itibaren sözünü ettiğimiz bu durum, ayrıca halkı da, seyirciyi de çok ilgilendiriyor. Sürekli Medya-TV haberleri yaptığımız için birçok telefon alıyoruz. “Daha önce şu x kanalı izliyordum ama artık sesi geliyor fakat artık görüntüsü yok, neden?..” İşte bu sorunun cevabı üstte yazdığımız, o kanalların SD’den çıkması, daha doğrusu Mpeg 4’e geçmesi yüzünden…

Bu arada RTÜK tarafından gelen önemli bir haber de, artık ürün pazarlayan, ancak pazarlarken, telif hakkına sahip olmadıkları film v.s yayınlayan kanalların çok yakında kapanacağı şeklinde… (RTÜK’ten ayrıca alınan iyi bir haber de, artık çekimlerde-yayınlarda arkada görünen(reklam amaçlı olmayan) firma isimlerinin blur’lanmasına gerek olmayacağı şeklinde…)

Zaten şu anda bile SD yayın yapan kanalların sayısının 100’e kadar indiğini (ki bu rakam 3-4 katıydı daha önce) belirtelim. Bu durumda, hem bu telifsiz yayın yapan kanalların kapanması, hem de birçok kanalın SD’yi bırakması ve çoğunun da Mpeg 4’e geçmesi yüzünden kalan kanallar çok ciddi bir seyirci kazanacak. Bu durum, özellikle maddi olarak çok zor durumdaki bazı büyük kanallara büyük doping olacak. (Mucize Doktor gibi iyi bir dizinin artık 20’ye yakın rating alabilmesinin de sebeplerinden biri bu… Telif haklarını gasp eden son kanalların da kapanmasıyla birlikte bu izlenme oranları çok daha artacak gibi görünüyor)

Ayrıca… Zaten son izlenme paylarına baktığımızda TV’ler arasındaki yarışın artık çok zorlandığını ve artık ana kanal kelimesinin bile anlamını yitirdiğini görüyorduk. Çünkü eskiden ay ortalaması olarak yüzde 20-25 share alan kanallar şimdi yüzde 10’un bile altına indi. Geçtiğimiz ay içinde, 1-15 Eylül arası, kanallar total-tüm gün izlenme paylarına bakarsak:

1-    Fox TV 9.76 share, 2- ATV 9.01 share, 3-Kanal D 7.44 share 4- Show TV 5.92 share 5- TV 8: 5.54 share 6- Kanal 7: 4.87 share 7- Star TV 4.82 share ve TRT1 4.81 share…

2-    Tüm bu çok iyi bilinen ve eskiden ana kanal diye tabir edilen kanalların izlenme paylarını TRT 1 dahil bile toplayınca, toplam share (İzlenme payı): 52.17 oluyor. Yani izleme payının diğer yüzde 50’ye yakını diğerlerinde!.. Ancak söylediğimiz telifsiz-illegal yayınlar yapan son kanalların kapanması ve birçok kanalın da SD’den çıkması ve çıkmaya devam etmesi, SD’de kalan diğer kanalların izlenme paylarını da çok arttıracak. Yine özellikle SD ile geniş erişime ulaşan kanallara, yani ulusal reklam alan kanallara bir müjdemiz daha var ki, bu da maddi bakımdan çok önemli… Yıllardır yasak olan ilaç reklamları(OTC) çok yakında artık TV’lerden yapılabilecek.

İşte kılçık antenli yayınların tükenmesi sonrası artık tam erişme sahip uydu SD ve platform yayınları ve de kablo lisansıyla kablolu yayınlara da sahip olan kanalların listesi…

İŞTE YENİ ULUSAL YAYIN KRİTERİNE SAHİP OLAN KANALLARIN LİSTESİ: (Ve bu kanallardan son haberler)

1-ATV GRUBU (Olağanüstü yeni binasına, yani yeni yerine bu yıl sonu taşınmayı düşünüyor)

2-FOX TV-DISNEY GRUBU (Yakında bir haber kanalı da kurabilir. Son dizileri çok başarılı…)

3-KANAL D GRUBU (Maliyetleri çok iyi düşürmeyi başardılar ve bu gidişle zarar eden kanallar grubundan çıkabilirler)

4-STAR GRUBU (Son dönemde çok geride kalmaya başladı, maddi sıkıntı büyük, filmlerle geçiştiriyor. Her an satılabilir)

5-SHOW GRUBU (Bir ara satılacağı söyleniyordu, vazgeçildi. Şimdi tam tersine haber tarafıyla da muhalefet yapıp rating almaya çalışıyor)

6-TV 8, 8.5 (Acun Ilıcalı, son gelişmelerden sonra kanala talip olanlara, artık satışı şu anda düşünmediğini bildirdi ve yayınlarına ağırlık verdi)

7-KANAL 7 GRUBU: (Son yıl içinde gözler görülür bir şekilde yükseldi. Özellikle Yemin dizisiyle iyi bir trend yakaladı. Ancak Kanal 7 dışında diğer kanal durumları iç açıcı değil)

8-TRT GRUBU (TRT, bildiğiniz TRT)

9--BEYAZ TV (Standart yayınını sürdürüyor)

10-UÇANKUŞ TV (5 yıl önce magazinle başlayıp, hemen bir yıl sonrasında yemek programlarından, saat başı haberlere, spordan, filmlere, yarışmalara kadar uzanan çok geniş bir yelpazede yer alıp, erişimini de çok genişletip, son 3 yıldır tam bir master kanal hüviyeti aldı)

11-TÜRKMEDYA-360 GRUBU (Maddi sıkıntı yaşayan grubun, her an Nihat Özdemir’e satılabileceği söyleniyor. Yıl sonuna kadar çok ilginç gelişmeler yaşanabilir)

12-TLC-D MAX GRUBU (Kendilerine has bir seyirci potansiyelleri var)

13-HALK TV

14-TV NET

15-TGRT HABER

16-CARTOONNET

17-FB TV

VE ARTIK SD YAYINI BIRAKIP, YUKARIDA TEKNİK PROBLEMLERİNİ ANLATTIĞIMIZ MPEG 4-SIKIŞTIRILMIŞ YAYINA GEÇEN KANALLAR LİSTESİ:

AKİT TV, AL QURAN AL KAREEM TV, AL SUNNAH AL NABAWIYAH TV, BENGÜ TÜRK, BEYKENT TV, DİYAR TV, DOST FM, DOST TV, DRT DENİZLİ, EDESSA TV, EGE TÜRK TV, ES TV, FM TV, GRT, GÜNEYDOĞU TV, HABER GLOBAL, HABERAKS, HİLAL TV, HRT AKDENİZ, KADIRGA TV, KANAL 32, KANAL 33, KANAL 42, KANAL 43, KANAL 5, KANAL 58, KANAL AVRUPA, KANAL URFA, KARADENIZ FM, KAZAKH TV, KON TV, KOZA TV, KRT TV, KUDÜS TV, KÖY TV, LİNE TV, MEDİNE, MELTEM TV, NR1 TV, NR1 TÜRK, OLAY TV, ON4 TV, ON6, ORDU ALTAŞ TV, PAMUKKALE TV, REHBER TV, RİBAT FM, SPORTS TV, TMB TV, TV 1, TV 100, TV 5, TV KAYSERİ, UA TV, ULUSAL TV, UZAY HABER, YABAN TV, ÇAY TV, ÇAĞRI FM…

(Bu arada üstte yazdığımız gibi Power TV de SD’den çıktı ama Mpeg 4’te de yer almadı. Artık sadece HD’si var ancak o yayın da sadece HD alıcılarda çıkabiliyor, SD’si artık siyahta ve çok büyük seyirci kaybetti. Powertürk daha önce de Digiturk ve D Smart’tan da çıkmıştı. Mpeg kanalları net-matematiksel olarak çözmek isteyenler, Turksat sitesine girip frekanslarının 12685 ve 12729 olduğunu görebilirler. Bu arada üstteki kanalların bazılarının kabloda da yayınları var ama SD’den MPeg’4 e geçerek yüzde Türkiye’nin yüzde 75’inin takip ettiği uydu yayınlarında, ulaşılabilir olmanın 3’te 2’sini kaybettiler)

Bu arada sadece SD’de kalan uydu v.s kanallar da var, kablolu yayın v.s olmadığını, ancak bazılarında ise kablo yayını olduğunu da vurgulayalım:

365 TV, A.VUSLAT TV, ADA TV, AKILLI TV, AKSU TV, AL JAZEERA ARAB, AL JAZEERA  ENGLISH, ANADOLU DERNEK TV, AS TV, AV TV, beIN SPORTS HABER, BLD, BLT TÜRK, BRT, BRTV, C TT TV, CANLAR TV, CEM TV, DEHA TV, DISNEY CHANNEL, DİYALOG TV, DİYANET TV, DORUK TV, ELTR TV, ER TV, EVİN TV, FARDA TV, GALA TV, GENÇ TV KIBRIS, GONCA TV, HM TV, K KARDELEN TV, KANAL 15, KANAL 23, KANAL 26, KANAL 3, KANAL 68, KANAL ANTALYA, KANAL B, KANAL C, KANAL FIRAT, KANAL T (KIBRIS), KANAL V, KENT TÜRK, KIBRIS TV, LALEGÜL, MAVİ KARADENİZ TV, MAXI TV, MERCAN TV, METRO RTV, MGC TV, MİLYON TV, NHK WORLD-JAPAN, PARK TV, RTR PLANETA, RUMELİ TV, RUSSIA 24, SAT 7 TÜRK, SEMERKAND TV, SHOPPING CHANNEL, SILA TV, SİM TV, SİVAS SRT TV, T.A.Y. TV, TEK RUMELİ TV, TELE 1, TEMPO TV, TGRT BELGESEL, TON TV, TOP SHOP TV, TV 41, TV 52, TV A, TVDEN, TVO, TYTTURK, TÜRKİYEM TV, VATAN, VİZYON 58 TV, WM TV WOMAN KADIN, YILDIZ EN, ZAROK TV, ÇİFTÇİ TV… (Bu kanallardan da bazıları bu aralarda Mpeg4’e geçmiş olabilir)

Bu arada Turksat tarafından bakarsak… Aslında Turksat yöneticileri, zora düşen kanallara çok iyi bir fırsat sunmuştu. Mpeg 4 sistemi, kapanmaya giden kanallara nefes olmuştu. Ancak bu kanallar tasarruf etmek için SD yayınlarını hemen kapatınca doğal olarak bu durum ortaya çıktı. Turksat, kanallara maddi-manevi yardımcı olmak için her şeyi yapıyor. Ayrıca şimdi, bu kez yayın işlerinde iç içe oldukları ve kanalların iyi duruma gelmesi için büyük çaba sarf eden RTÜK’ün yeni başkanı Ebubekir Şahin gibi çok önemli bir fırsatları da var. Ebubekir Şahin’in aynı zamanda Turksat’ın yönetim kurulunda olması da büyük avantaj… Rtük-Turksat arası daha iyi entegre olacak gibi görünüyor. 

Sözün özü, batıyor görünen Medya aslında küllerinden yeniden doğacak ve belli ki kabuğunu değiştirmiş olarak yeni şeklini almak üzere…

Sonuç olarak Digitalle içe içe geçmiş ayrıca işleri sadece yayıncılık olan bir TV dünyasına şimdiden hazır olun... Yeni açılacak kanallar da cabası… Kanalların bu kadar azaldığı bu ortamda mutlaka yayıncı olmak isteyen yeni girişimciler ortaya çıkacaktır. Çok enteresan yabancıların da TV kanalı satın alıp, Türkiye’de yayın hayatına girmeye hazırlandıkları bilgisini de verelim. Ayrıca tabiri caizse muhalefet kesimden de TV atağı olacak gibi görünüyor ancak ciddi erişimi olan bir kanal kurmalarının yıllar alacağı öngörülüyor. Satın alabilecekleri kanallar ise çok pahalı…

Bir de TV dünyasının reklam tarafından bir not: Bazı medya satın alma ajanslarının batma noktasında olduğu söyleniyor, müşterilerinin ödeme yapmaması yüzünden, TV yöneticilerinin bilgisine… Yine Digiturk’ten bir haber notu: Geçtiğimiz yıllara kadar Eutelsat tarafından yayın yapan Digiturk, Turksat’taki yayınlarını 1 milyon uydu alıcısı üstüne çıkarıp, erişiminin yarısını Turksat üzerinden yapmaya başladı. Ratinglerle ilgili son notumuz ise; ölçümlerdeki 4000 hanenin küçük beldelerden alınıp daha çok şehirlere yönelmesi için kanallardan ciddi bir baskı gelebilir.